Biuro w Warszawie

Pin+48 22 101 20 01
info@cswp.pl

Biuro w Katowicach

Pin+48 32 205 02 85
info@cswp.pl

  • Polski
  • English
  • Deutsch

CSWP Newsletter nr 9

04-2019

Ustawa CIT zawiera zamknięty katalog kar/odszkodowań, które nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Do kosztów podatkowych nie zaliczymy:

  • kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów
  • wykonanych robót i usług oraz
  • zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo
  • zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Natomiast kary/odszkodowania płacone z innych tytułu mogą być ujęte w wyniku podatkowym, jeśli spełniają ogólną definicję kosztu uzyskania przychodu.

W kwalifikacji tego typu wydatku jako kosztu uzyskania przychodu ważne jest jego racjonalne uzasadnienie lub brak zawinionego działania, które spowodowało konieczność zapłaty kary. O ile organy podatkowe nie są skłonne podzielać argumentów uzasadniających celowość i racjonalność wydatku, o tyle sądy administracyjne mają większą wyrozumiałość dla biznesowych działań podatników.

Przykładem może być wyrok NSA z 27 marca 2019 r., sygn. II FSK 292/16. Dotyczył on kary zapłaconej za odstąpienie od umowy najmu lokalu w centrum handlowym. Z uwagi na przedłużającą się budowę centrum spółka wynajęła lokale w innych lokalizacjach. Okazało się, że nie przynoszą one wystarczających zysków. Aby nie pogłębiać straty finansowej spółka zdecydowała się, kosztem zapłaty kary umownej odstąpić od umowy najmu budowanego lokalu, tym bardziej że miał on być wykańczany i urządzany za zyski osiągnięte w innych lokalach.

Fiskus odmówił uznania kary za koszt podatkowy.

Sąd pierwszej instancji uznał, że zapłacona kara nie ma bezpośredniego związku z przychodami,
ale zwrócił uwagę, że w kosztach można też ujmować wydatki, które zabezpieczają źródło przychodów.
Z ekonomicznego punktu widzenia bardziej bowiem opłacało się zapłacić karę umowną niż inwestować w lokal, który prawdopodobnie okazałby się nierentowny.

NSA (utrzymując to stanowisko) wskazał, że jeśli kara umowna przechodzi pozytywny test z przesłanek przewidzianych w ogólnej definicji kosztu z art. 15 ust. 1 Ustawy CIT, a działanie podatnika jest racjonalne i gospodarczo uzasadnione, to mimo braku bezpośredniego związku z przychodem taki wydatek jest kosztem jako poniesiony na zabezpieczenie czy zachowanie jego źródła.

W innym wyroku NSA uznał, że jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi.

W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, poniesienie pewnych wydatków (zapłata kary umownej nie wyłączonej z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 pkt 22 Ustawy CIT) ograniczy straty, które mogłyby zachwiać możliwością uzyskiwania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Istotne jest więc, aby kwalifikując dany wydatek jako koszt podatkowy uwzględniać również kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika (wyrok z 23 stycznia 2018 r., sygn. II FSK 86/16).